Gek en Wijs tijdens Seyss – Cartoons en rijmpjes
Dit boekje, dat ik van mijn vader heb geërfd, werd in 1945 gepubliceerd onder de titel ‘Gek en Wijs tijdens Seyss’. Het bestaat uit satirische cartoons en rijmpjes over goed en fout, over juist en onjuist gedrag tijdens de Duitse bezetting.
De titel verwijst naar Seyss-Inquart, de Rijkscommissaris voor Nederland tijdens de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog. In de inleiding staat: “Dit boekje wil slechts een kleine straal zonlicht brengen nu de storm grotendeels is gaan liggen, zodat we tijdens dit herstel kunnen zeggen: ‘Weet je nog… toen’ en dan opgelucht kunnen verklaren: ‘Gelukkig gaat het nu beter!’”
Uitleg over de cartoons en rijmpjes
Dit boekje was een vorm van maatschappelijk commentaar, gemaakt kort na de bevrijding van Nederland in 1945. Het gebruikte humor en satire om de traumatische ervaringen van de Duitse bezetting te verwerken.
- ‘Gek en Wijs tijdens Seyss’: De titel is een woordspeling die suggereert dat mensen zich zowel dwaas als wijs gedroegen tijdens de bezetting. ‘Seyss’ verwijst naar Arthur Seyss-Inquart, de nazi-functionaris die Nederland tijdens de oorlog bestuurde.
- Satirische cartoons en rijmpjes: De cartoons, getekend door Jan Lavies, bekritiseerden collaborateurs en de bezetters, terwijl ze tegelijkertijd het verzet en de bevrijding vierden.
- ‘Een kleine straal zonlicht’: Deze frase geeft aan dat het boekje bedoeld was om een moment van luchtigheid en verlichting te bieden na de donkere jaren van de oorlog.
- ‘Weet je nog… toen’: Het boekje was een manier voor mensen om herinneringen en ervaringen van de bezetting te delen, inclusief zowel goed als slecht gedrag, van collaboratie, van verschillende groepen Nederlanders.
In essentie was het boekje een populair cultureel artefact dat de Nederlanders hielp om de oorlogservaringen te verwerken. Het combineerde humor en maatschappelijk commentaar om een blijvende herinnering te creëren aan een moeilijke periode in de Nederlandse geschiedenis. Het stelde goed gedrag tegenover fout gedrag, inclusief het wegkijken en het collaboreren met de Duitse bezetter.
Meer:
Door het gebruik van humor, satire en symboliek kunnen politieke cartoonisten zoals Jan Lavies, maar ook Maarten Toonder en Peter van Reen, overal ter wereld de waarheid onthullen, hoop inspireren en verzet mobiliseren tegen tirannie. Politieke cartoons, inclusief door AI gegenereerde politieke cartoons en andere vormen van ‘politieke beelden’, waaronder AI-gegenereerde deepfakes, kunnen een krachtig middel zijn om de opkomst van dictatuur in welk land dan ook te ontmaskeren.
Door bewustwording te vergroten en oppositie te mobiliseren, kunnen deze beelden bijdragen aan het voorkomen van de verspreiding van autoritarisme en het beschermen van democratie, vrijheid van meningsuiting, creatieve vrijheid en vrijheid van expressie.
Neem contact op.
Als je wilt leren hoe je politieke beelden waaronder cartoons en foto’s kunt genereren met verschillende AI systemen en modellen, neem dan vandaag nog contact met ons op. Wij nemen contact met je op voor een gratis intakegesprek en snel online leren, met ‘fast learning’.